سیستم آبیاری مه پاش

سیستم آبیاری مه پاش

مه پاش دستگاهی است که آب را توسط نازل های خود بصورت قطرات ریز اسپری می نماید.

ذرات پودری شکل آب (اسپری شدن) که توسط نازل مه پاش تولید می شود حرارت محیط را گرفته و خود تبخیر شده و مرحله خنک سازی انجام می گردد.

مه پاش ها در گلخانه های پرورش گیاه، سالن های پرورش قارچ، مرغداری، دامداری و رستوران، کافی شاپ ها و  مصارف خانگی(آلاچیق و باغچه) مورد استفاده قرار می گیرد.

سیستم مه پاش به علت خیس نشدن زمین و ریزش آب بر روی خود گیاهان و گل و لای نشدن گلخانه ها یکی از اصلی ترین محصولات رطوبت ساز می باشد.

این سیستم هم میتواند در فضا های باز و هم در فضاهای بسته مورد استفاده قرار بگیرد که در فضاهای بسته وظیفه خنک کردن و تامین رطوبت محیط را دارا می باشد.

مه پاش ها در تابستان برای افزایش رطوبت و خنک کردن محیط استفاده می شود و در زمستان برای جلوگیری از خشک شدن هوای گلخانه، سالن های پرورش گیاه و قارچ مورد استفاده قرار می گیرد.

نحوه پاشش آب در مه پاش
نحوه پاشش آب در مه پاش

سیستم های مه پاش (مه ساز)  به چه نحوی عمل می کند؟

هنگامی که آب پر فشار از طریق لوله و شلنگ وارد نازل مه پاش می شود و به شکل مه(ذرات بسیار ریز آب) با اندازه حدود 5 میکرون الی 10 میکرون از نازل مه پاش خارج می گردد.

این سیستم میلیون ها قطره ریز آب تولید می کند که بسرعت تبخیر میشود و فرآیند تبخیر آب نیاز مبرمی به انرژی دارد که از طریق گرمای بالای هوا گرفته می شود.

در نتیجه این عمل دمای هوا 15 الی 22 درجه سانتی گراد (بسته به درجه حرارت و رطوبت محیط اطراف) کاهش پیدا می کند که این سیستم در دسترس ترین سیستم آبیاری مه پاش می باشد.

هنگامی که سیستم مه ساز در فضاهای بسته مانند گلخانه، سالن پرورش قارچ و یا در مکان های عمومی قرار می گیرد.

مبادله هوا بصورت زیادی کاهش پیدا می کند، باعث افزایش رطوبت سطح محیط می گردد و سطح رطوبت امکان افزایش تا 90 درصد را دارا می باشد.

این عمل باعث می شود تا سیستم مه ساز روشی عالی و ایده آل در تامین رطوبت به کار بیاید.

پاشش مه پاش
پاشش مه پاش

اجزای اساسی سیستم

در صورتی که به شیر آب دسترسی ندارید می توان سیستم اسپریر را به مخزن های ذخیره آب که از قبل باید مسقر شود نصب نمود و بعد از خروجی مخزن به پمپ آب وصل کرد تا فشار تعیین شده هر نازل را تامین شود.

همچنین میتوان مواد ضد عفونی کننده ای که باید به آب اضافه شود مانند (کود، سم) که برای گیاه مفید است به داخل مدار سیستم وارد کرد که در هنگام آبیاری مواد مغذی گیاه به آن برسد تا رشد و باربری لازم را داشته باشد.

یکی از اصلی ترین مواردی که باید در سیستم تهیه نمود پمپ آبیاری فشار قوی هست که بستگی به نوع کشت و تعداد نازل مه پاش و طول مسیر ارتباط مستقیمی دارد.

یکی دیگر از اجزای اصلی مه پاش فیلتر می باشد که بصورت معمول دو عدد فیلتر قبل پمپ نصب می گردد که وظیفه آن ها وارد نشدن مواد اضافی و رسوب آب و آشغال های  بسیار ریز به مدار مه پاش می باشد.

با استفاده از فیلتر می توان تا حد زیادی از آسیب رساندن به پمپاژ سیستم مه ساز جلو گیری نمود و عمر و راندمان کاری این سیستم را تا حد چشم گیری زیاد کرد.

یکی دیگر از اجزای اصلی سیستم مه ساز شلنگ می باشد که باید شلنگ های مواد درجه یک و فشار قوی مورد استفاده قرار بگیرد.

پاشش آب در مه پاش
پاشش آب در مه پاش

ساختار سیستم مه پاش یا مه ساز

برخی از سیستم ها، سیستم خودکار برای روشن و خاموش شدن را دارا می باشند که میتوان از این قبیل کنترلر آبیاری یا تایمر آبیاری را نام برد.

در سیستمی که تایمر آبیاری وجود دارد میتوان به آن سنسور رطوبت سنج نصب نمود که می توان بصورت اتوماتیک زمان استفاده از سیستم را کنترل نمود.

همان طور که قبلا گفته شد یکی از اصلی ترین موارد در سیستم مه ساز شلنگ های نازل می باشد که عمدتا  این شلنگ ها از جنس پلی آمید یا پی وی سی می باشد و در سیستم هایی که فشار بسایر بالایی دارند از لوله های استیل استفاده می گردد.

اصلی ترین وظیفه شلنگ مه پاش انتقال آب از مدار به نازل ها می باشد.

و در آخرین مورد نازل های می باشند که آب انتقال یافته از شلنگ به نازل ها آب را اسپری می نماید و محیط اطراف را مرطوب می کند.

مه پاش در گلخانه
مه پاش در گلخانه

موارد استفاده از سیستم مه ساز

ایجاد و افزایش رطوبت محیط

کاهش دمای بالای محیط

تصفیه و خنک کنندگی هوا

کاهش گرد و خاک محیط

انتقال سم و کود به گیاه

انواع مه پاش(مه ساز)

بطور کلی مه پاش ها به سه گروه تقسیم می گردد

مه پاش پروانه ای

مه پاش نازلی

التراسونیک

اجزای تشکیل دهنده سیستم مه ساز

نازل دارای انداره 0.1 میکرون الی 0.5 میکرون

جنس نازل مه پاش سرامیکی، برنجی، استیل و پلیمری می باشد

تعداد و اندازه براساس نیاز محیط و نوع کشت تعیین می شود

سیستم کامل پمپاژ

فیلتر یا صافی

شیر تنظیم فشار

شلنگ های فشار قوی

پایه نازل مه پاش

سختی گیر

دماسنج

رطوبت سنج

برد کنترل(تایمر یا کنترلر)

پاشش مه پاش

مشکلات و معایت سیستم بارانی

یکی از اصلی ترین مشکلات در این سیستم رسوبی شدن نازل های مه پاش می باشد که جلوگیری از اسپری کردن آب را می گیرد که ناشی از استفاده ننمودن فیلتراسیون درست و آب های بی کیفیت که داخل مدار جریان پیدا می کند.

نکات ضروری

نحوه نصب و جانمایی دقیق سیستم یکی از اصلی ترین مواردیست که باید با دانش قبلی صورت بگیرد و اگر در این زمینه اطلاعاتی در دست ندارید.

می توان از مشاوره و اطلاعات ما استفاده نمایید تا نحوه صحیح نصب را به شما اطلاع دهیم.

تعیین فاصله هر نازل مه پاش از یکدیگر و همین طور قطر خروجی نازل ها

محاسبه دقیق تعداد نازل و محل های دقیق قرار گرفتن هر نازل نسبت به نازل قبلی

توجه لازم به انرژی برق و آب مورد نیاز سیستم مه پاش

مه پاش استیل

بابلر قطره ای (آبفشان) – اطلاعات کامل

بابلر یا آبفشان چیست؟

بابلر یا آبفشان یک نوع آبپاش در آبیاری قطره ای است که بر روی یک پایه متصل می گردد که این پایه بصورت خنجری در قسمت پایین برای وارد کردن به خاک می باشد.

در قسمت بالا دارای دنده (رزوه) می باشد که سر بابلر در آن قسمت متصل می شود که در کنار درختان یا محصولات کشاورزی قرار می گیرد.

نوع پاشش بابلر بصورت چتری می باشد که حدود 50 سانتیمتر الی 70 سانتی متر بصورت متغیر با فشار مستقیم آب تغییر می نماید که عامیانه آن را بلبلر چتری می نامند.

بابلر یکی از محصولات مورد علاقه کشاورزان می باشد که در سیستم آبیاری خود استفاده می نمایند و از آبیاری سنتی زمین های خود را به این نوع آبیاری تغییر داده اند و بهترین نتیجه را دریافت نموده اند.

این نوع پاشنده آب اکثرا در باغات مرکبات و نخلستان ها مورد استفاده قرار می گیرد و به علت خروجی آب بالایی که دارد در آبیاری گیاهان و درختان مورد استفاده قرار می گیرد.

امروزه در باغات پسته و باغات مرکبات و نخلستان ها سیستم آبیاری سطحی و غیره از سیستم آبیاری بابلر استفاده می نمایند و بصورت مثال در باغات پسته از بابلر با عنوان بابلر پسته استفاده می گردد.

آبیاری بابلر

بابلر ها عمدتا آبدهی بین 30 الی 400 لیتر در ساعت را دارا می باشند که هر رنگ دیافراگم بابلر دارایی یک لیتراژ خاص می باشد و جایگزینی برای آبیاری سطحی باغات می باشند در آبیاری بابلر حدود 80 الی 90 درصد خاک خیس می شود.

در خاک های شنی به علت نفوذ پذیری بالای خاک که آب در همان نقطه دارای نفوذ پذیری بالایی می باشد گیاه در مدت زمان کوتاهی احساس تشنگی می کند و برای اینکه آبدهی درستی داشته باشند در این نوع خاک ها از بابلر استفاده می شود.

به دلیل اینکه آب بصورت حباب و با سرعت برروی زمین پخش می شود افزودن مقداری پرلیت یا پیت ماس جهت به هم چسبیدن ذرات خاک توصیه می شود.

در خاک هایی که نفوذ پذیری پایینی دارند آب خروجی بابلر به علت اشباع شدن خاک از آب روی خاک تجمع پیدا می کند و جاری می شود و تبخیر آب به سرعت انجام می شود.

بنابراین مصرف آب برای تامین آب مورد نیاز گیاهان در سیستم آبیاری بابلر افزایش پیدا می کند.

بابلر ها نسبت به گرفتگی توسط املاح و آشغال هایی که در آب وجود دارد حساسیت کمتری دارند و برای این کشاورزانی که کیفیت آب کمتری وجود دارد از بابلر استفاده می نمایند.

نحوه پاشش آب بابلر
نحوه پاشش آب بابلر

همین عامل هزینه نگهداری را نسبت به سایر روش های آبیاری کمتر می کند.یعنی هزینه های اولیه و جانبی این سیستم آبیاری قطره ای نسبت به سیستم های آبیاری قطره ای دیگر کمتر می باشد.

هزینه های نگهداری و تعمیر این سیستم آبیاری نسبتا پایین و خیلی کم می باشد به طوری که نسبت به دیگر سیستم های آبیاری هزینه های کمتری را شامل می شود .

یکی از اصلی ترین مزیت های این سیستم آبیاری قطره ای هزینه های پایین و کم این سیستم می باشد که به رونق این سیستم کمک کرده است.

چون خروجی آب بابلر ها از سایر قطعات آبیاری بیشتر می باشد بنابراین مدت زمان آبیاری را تا پایین ترین حد ممکن کم می کند و باعت می شود هزینه های آب و برق کاهش پیدا کند.

بابلر ها برخلاف دیگر محصولات آبیاری چندین بوته یا درخت را آبیاری کنند. در چنین حالتی می توان جوب کوچکی برای هدایت آب و گذر از کنار دیگر گیاهان فراهم نمود.

با توجه به تعداد درختان مورد نیاز برای آبیاری توسط بابلر، باید میزان دبی و سایز بابلر را انتخاب کرد. برای حوضچه های طولانی تر، از بابلر با فشار کاری بالاتر استفاده می نمایند.

ویژگی های استفاده از بابلر

1.بابلر ها قابلیت اتصال به لوله های 12 و 16 میلیمتر را دار می باشند

2.دهانه خروجی بابلر ها که دارای دنده می باشد عمدتا رزوه 1/2 اینچ را دارا می باشد

3.بابلر ها را می توان از محلی که قرار دادن خارج نمود و شستشو کرد

4.به لحاظ نگهداری مقرون بصرفه ترین محصول سیستم آبیاری قطره ای می باشد

5.سیستم آبیاری بابلر به دلیل عدم نیاز به فشار بالا کمترین میزان برق را دارا می باشند

6.نصب و اتصال بابلر نیاز به آمادگی قبلی یا مهارت خاصی نمی باشد

7.به دلیل اینکه آبی که از بابلر خارج می شود به برگ گیاه نمی رسد خیلی از آفات و بیماری ها را از گیاه دور نگه می دارد

بابلر

مشخصات جامع و کامل بابلر یا آبفشان

1.فشار کاری بابلر 1 الی 4 اتمسفر

2.اجزای ثابت و غیر متغیر

3.شستشوی آسان بابلر

4.فیلتر زیر نازل برای وارد نشدن اشغال

5.ورودی 12 و 16 میلیمتر

6.مقاوم در برابر اشعه مادور بنفش خورشید UV

7.نوع مواد بدنه پلی پروپیلن

8.سرعت جریان آب 100 الی 250 لیتر بر ساعت

9.دارای دو نوع سر بابلر دبی ثابت و دبی تنظیمی

1.بابلر تنظیمی با چرخش سر نازل مقدار دبی تغییر میکند

11.دارای قابلیت مخفی شوندگی برای محافظت بیشتر در برابر شکستگی

12.قابلیت کنترل فشار بودن در ناهمواری ها

13.دارای قابلیت ریختن آب بصورت چتری

14.مواد اولیه سر بابلر ها ثابت پلی پروپیلن می باشد

15.مواد اولیه سر بابلر های تنظیمی پلی پروپیلن و پلی استال می باشد

انواع سر نازل بابلر یا آبفشان

ردیف رنگ نازل لیتراژ نازل
1 آبی 30 لیتر
2 رزد 75 لیتر
3 سفید 135 لیتر
4 خاکستری 190 لیتر
5 سبز 300 لیتر
6 قرمز 400 لیتر
رنگ دیافراگم بابلر
رنگ دیافراگم بابلر

نقاط ضعف استفاده از بابلر یا آبفشان

1.هزینه اولیه خرید بابلر یا آبفشان بالا می باشد

2.در فشار های پایین با نازل هایی که دبی پایینی دارند دچار مشکل می شود

3.در خاک های شنی برای نفوذ پذیری خاک مصرف آب را افزایش می دهد

نقاظ قوت استفاده از بابلر یا آبفشان

1.راندمان بالا در آبیاری غرقابی موضعی حدود 70 الی 85 درصد

2.صرفه جویی آب در سیستم آبیاری تحت فشار نسبت به آبیاری سطحی

3.به علت مخفی شدن لوله هایی که در سیستم آبیاری بابلر زیر سطحی کار می شود اختلالی در کشت و زراعت ایجاد نمی کند

4.نحوه استفاده راحت از بابلر برای کشاورزان و کارگران ساده بدون آموزش قبلی

5.سر بابلر ها بصورت حبابی، چتری، نقطه ای می باشند

6.در کوتاه ترین زمان بیشترین دبی خروجی را دارا می باشد

آبفشان

متوسط نیاز آبی هر محصول

نیاز آبی هر محصول

محصول میزان آب مجازی

(متر مکعب به ازای هر کیلوگرم)

متوسط نیاز آبی

(متر مکعب در هر هکتار)

پسته

نخود

عدس

دانه های روغنی

خرما

لوبیا

گردو

جو

گندم

برنج

مرکبات

ذرت

انگور

سیب

سیب زمینی

چغندر قند

خیار

هندوانه

گوجه فرنگی

پیاز

نیشکر

11.53

10.72

9.75

4.89

3.22

3.16

2.85

2.58

2.30

1.87

1.35

1.03

0.84

0.57

0.31

0.31

0.30

0.28

0.25

0.24

0.19

7267

3962

3980

6221

15432

5394

7704

4183

4208

7800

10321

6535

7718

8854

6777

9002

5248

5916.1

7350

7571

16655

 

تاثیر گذاری نیاز گیاه به آب (بخش دوم)

عوامل تاثیر گذاری گیاه به آب – بخش دوم

عوامل تاثیر گذاری گیاه به آب بر شیوه و روش های آبیاری گیاهان تاثیر گذار است. نیاز آبی گیاهان به عوامل گوناگونی وابسته است که مهم ترین آنها عبارت اند از :

1.نوع اقلیم: برای مثال ، گیاهان در یک اقلیم گرم و آفتابی به نسبت یک اقلیم سرد و ابری به آب بیشتری در هر روز نیاز دارند. در انواع اقلیم ها علاوه بر میزان تابش خورشید و درجه حرارت، رطوبت نسبی هوا و سرعت باد نیز بر میزان آب مورد نیاز گیاه تاثیر گذار است.

2.نوع خاک: خاکهای شنی قدرت زیادی برای نگهداری آب نداشته و در نتیجه سریع تر خشک می شوند، این در حالی است که خاکهای رسی با قدرت بیشتری آب را در خود نگه داشته و دیرتر خشک می شوند. وجود مواد آلی در خاک ها به ظرفیت نگهداری آب کمک می کند.

3.نوع گیاه: درختان و گیاهان مختلف نیاز های آبی متفاوتی دارند. درختانی مانند بادام، زرشک، پسته، انجیر و انگور نسبت به هلو و گلابی نیاز آبی کمتری دارند و یا گیاهانی مانند برنج و نیشکر نسبت به گیاهانی مانند لوبیا و گندم نیاز آبی بیشتری دارند.

مرحله رشد: گیاهان در مرحله رشد سریع نیاز آبی بیشتری نسبت به زمانی دارند که تازه کاشته شده است.

تاثیر آب برای گیاه
تاثیر آب برای گیاه

آبیاری قطره ای

در آبیاری قطره ای آب بوسیله پمپاژ و لوله های که دارای روزنه های هستند بطور دقیق و به آرامی در اختیار ریشه گیاه قرار می گیرد.

برای تعیین مناسب ترین سیستم آبیاری قطره ای، مطالعه دقیق همه عوامل مرتبط با کشت مانند خاک، آب، محصول، توپوگرافی زمین و شرایط آب و هوایی مورد نیاز است.

به دلیل نحوه استفاده آب در سیستم قطره ای، گاهی اوقات کاربردهای سنتی کود بی اثر است، بنابراین در این روش آبیاری گیاهان، اغلب کود مایع را با آب مخلوط می کنند.

بر خلاف آبیاری بارانی که در آن بیماری ها از طریق تماس آب با شاخ و برگ گیاه پخش می شود در آبیاری قطره ای این مشکل وجود ندارد.

بعلاوه در این روش آبیاری میزان تبخیر آب بسیار کم است بنابراین باعث صرفه جویی در مصرف آب می شود. پس می توان با مصرف مقدار معینی آب محصول بیشتری را تولید کرد

آبیاری قطره ای مناسب مناطق خشک و خاک های شنی است. به علاوه این نوع از آبیاری می تواند موجب جلوگیری از ایجاد روان آب و نفوذ بیشتر آب در‌‌‌‌‌ عمق خاک شود.

در باغاتی که درختان چندین سال قبل از استفاده از سیستم آبیاری قطره ای، به روش دیگری آبیاری شده اند به دلیل رشد و خو گرفتن ریشه ها با روش آبیاری قبلی، اگر به یکباره آبیاری قطر ه ای را بکار بریم، گیاه در سالهای اول دچار مشکل می شود.

فقط در سال سوم یا چهارم به بعد است که سیستم ریشه گیاهان، خود را با روش جدید هماهنگ خواهد کرد.

بنابراین لازم است همزمان با احداث سیستم آبیاری قطره ای، آبیاری قبلی نیز ادامه پیدا کند و به مرور زمان استفاده آبیاری قبلی کم شود.

آبیاری قطره ای به دو گونه انجام می شود ۱٫ آبیاری سطحی  ۲٫ آبیاری زیر سطحی

آبیاری قطره ای

مزایا

1.میزان مصرف کود در این نوع آبیاری در مقایسه با سایر روش های آبیاری گیاهان کمتر است.

2.اگر به درستی مدیریت شود، راندمان آب در این نوع آبیاری بالا است.

3.مسطح کردن و تراز کردن سطح زمین ضروری نیست.

4.از آب غیر قابل بازیافت مانند آب فاضلاب می توان با اطمینان استفاده کرد.

5.میزان رطوبت در اختیار ریشه گیاه را می توان مدیریت کرد.

6.نوع خاک نقش کمتری در آبیاری ایفا می کند.

7.فرسایش خاک در آبیاری قطره ای کم است.

8.رشد علفهای هرز کاهش چشم گیری می یابد.

9.توزیع آب بسیار یکنواخت است و با خروجی هر نازل کنترل می شود.

10.شاخ و برگ گیاه خشک می ماند و خطر بیماری را کاهش می دهد.

11.هزینه انرژی در آن نسبت به سایر روش های آبیاری کمتر است.

معایب

1.هزینه اولیه می تواند بیش از سیستم های دیگر مانند روش غرقابی باشد.

2.نور خورشید می تواند بر لوله هایی که برای آبیاری قطره ای استفاده می شود، تأثیر بگذارد و طول عمر آنها را کوتاه کند.

3.خطرات تخریب پلاستیک در خاک و تاثیرات سو آن بر روی محصولات کشاورزی وجود دارد.

4.اگر آب به درستی فیلتر نشده باشد و تجهیزات به درستی نگهداری نشوند، می تواند منجر به گرفتگی لوله ها و 5.تجهیزات شود.

6.درآبیاری زیرسطحی، کشاورز نمی تواند آب مورد استفاده را ببیند. این ممکن است منجر به استفاده زیاد از آب شود، این امر مخصوصاً برای افرادی که تجربه کمی در آبیاری قطره ای دارند ممکن است مشکل ساز  شود.

7.هزینه اضافی نگهداری و پاکسازی تجهیزات

8.اگر در خاکهای سبک از آبیاری زیر سطحی استفاده شود آب نمی تواند سطح خاک را برای جوانه زنی مرطوب کند.

9.چون در این روش آبیاری، آبشویی خاک وجود ندارد ممکن است تجمع نمک در ناحیه ریشه با آبیاری افزایش پیدا کند.

10.لوله ها ممکن است بوسیله جوندگان آسیب ببینند که در این صورت نیاز به تعویض لوله دارد، این امر موجب افزایش هزینه می شود.

11.سیستم های آبیاری قطره ای برخلاف آبیاری بارانی برای مراقبت از گیاه در مقابل خطرات یخبندان قابل استفاده نیستند.

آبیاری قطره ای

روش آبیاری بابلر

یکی از روشهای آبیاری گیاهان که امروزه در حال گسترش است استفاده از روش آبیاری بابلر است.

این روش در حقیقت نوعی آبیاری سطحی است که آب به وسیله لوله های پلی اتیلن به پای درخت انتقال یافته و به وسیله یک فواره پلاستیکی ( بابلر ) آب به داخل کرت، حوضچه و یا تشتک منتقل می شود.

در این روش بهتر است که زیر هر درخت تشتکی به قطر یک متر و حداکثر به قطر تاج درختان ایجاد و داخل آن آبیاری است.

این نوع آبیاری برای اکثر باغات میوه مناسب است. از این روش آبیاری در بسیاری از باغات پسته، مرکبات و نخلستان ها استفاده می شوند.

مزایا

1.راندمان بالا ۷۵ درصدی در آبیاری غرقابی موضعی

2.صرفه جویی در مصرف آب نسبت به آبیاری سطحی

3.آبیاری در مناطقی که کیفیت آب پایین دارند

4.به دلیل قرار گرفتن لوله ها در خاک مشکلی در عملیات زراعی ایجاد نمی شود

5.کار کردن با آن آسان است و هر کارگر یا کشاورزی به راحتی می تواند با آن کار کند

6.تنظیم راحت سر شیرها برای کنترل میزان آب خروجی

7.گرفتگی لوله ها در بابلر نسبت به آبیاری قطره ای کم است و وسایل براحتی باز شده و قابل شستشو هستند

8.آبدهی بالا در زمان کمتر

معایب

1.هزینه اولیه در این روش بالا می باشد

2.عملکرد و راندمان سیستم آبیاری بابلر در شرایطی که فشار آب کم باشد کاهش می یابد

3.مصرف زیاد آب در خاک های سبک شنی که نفوذ پذیری آب در آنها بالا می باشد

آبیاری بابلر
آبیاری بابلر

آبیاری بارانی

وقتی شاهد بارندگی هستید، دیده اید که چگونه قطرات آب به طور مساوی بین همه گیاهانی که در یک زمین کاشته شده اند، توزیع می شود.

آبیاری بارانی یک روش تأمین آب شبیه باران برای محصولات زراعی است. آب از طریق لوله ها با پمپاژ توزیع شده سپس در هوا پاشیده می شود و کل سطح خاک را آبیاری می کند. آبیاری بارانی یکی از کارآمدترین روش های آبیاری گیاهان می باشد.

اگر چه آبیاری بارانی برای انواع خاک مناسب هستند اما این نوع آبیاری برای خاکهای شنی که سرعت نفوذ آب در آن بالا است بسیار مناسب هستند. آبیاری بارانی برای خاک های شور و خاک هایی که به راحتی پوسته پوسته می شوند چندان مناسب نیست.

مزایا

1.مناسب برای انواع خاک

2.صرفه جویی در مصرف آب

3.تنظیم مقدار آبیاری متناسب با نیازهای گیاه

4.امکان اضافه کردن کود یا سموم دفع آفات به آب

5.امکان آبیاری برای اهداف دیگر مانند محافظت از یخ زدگی گیاهان

معایب

1.سرمایه گذاری نسبتاً زیاد اولیه برای تجهیزات و لوله ها

2.هزینه بالا برای تامین انرژی پمپاژ

3.حساسیت به وزش باد

4.تبخیر زیاد آب هنگام آبیاری

5.خیس شدن اجتناب ناپذیر شاخ و برگ گیاهان در زمان آبیاری که منجر به افزایش حساسیت گیاه به بیماری ها می شود

6.آشغال و رسوبات براحتی می توانند باعث گرفتگی لوله ها و تجهیزات است.

آبیاری بارانی
آبیاری بارانی

تاثیر گذاری نیاز گیاه به آب (بخش اول)

عوامل تاثیر گذاری گیاه به آب

عوامل تاثیر گذاری گیاه به آب بر شیوه و روش های آبیاری گیاهان تاثیر گذار است. نیاز آبی گیاهان به عوامل گوناگونی وابسته است که مهم ترین آنها عبارت اند از :

1.نوع اقلیم: برای مثال ، گیاهان در یک اقلیم گرم و آفتابی به نسبت یک اقلیم سرد و ابری به آب بیشتری در هر روز نیاز دارند. در انواع اقلیم ها علاوه بر میزان تابش خورشید و درجه حرارت، رطوبت نسبی هوا و سرعت باد نیز بر میزان آب مورد نیاز گیاه تاثیر گذار است.

2.نوع خاک: خاکهای شنی قدرت زیادی برای نگهداری آب نداشته و در نتیجه سریع تر خشک می شوند، این در حالی است که خاکهای رسی با قدرت بیشتری آب را در خود نگه داشته و دیرتر خشک می شوند. وجود مواد آلی در خاک ها به ظرفیت نگهداری آب کمک می کند.

3.نوع گیاه: درختان و گیاهان مختلف نیاز های آبی متفاوتی دارند. درختانی مانند بادام، زرشک، پسته، انجیر و انگور نسبت به هلو و گلابی نیاز آبی کمتری دارند و یا گیاهانی مانند برنج و نیشکر نسبت به گیاهانی مانند لوبیا و گندم نیاز آبی بیشتری دارند.

مرحله رشد: گیاهان در مرحله رشد سریع نیاز آبی بیشتری نسبت به زمانی دارند که تازه کاشته شده است.

تاثیر آب برای گیاه

آبیاری شیاری

آبیاری سطحی نوعی آبیاری است که نیروی جاذبه به بهترین وجه در آن عمل می کند. در آبیاری سطحی، آب به کمک نیروی جاذبه بر روی سطح خاک توزیع می شود.

از مهمترین روش های آبیاری گیاهان به صورت سطحی می توان به آبیاری غرقابی و شیاری اشاره نمود.

برای انجام آبیاری شیاری ، شما باید کانال های موازی کم عرض را در جهت شیب زمین ایجاد کنید. آب به آرامی تحت تأثیر نیروی جاذبه در سطح زمین جاری می شود.

شیب زمین ، نوع خاک سطحی و میزان نفوذ آب در خاک از عوامل تعیین کننده سرعت انتقال آب است.

محصولاتی که بطور معمول می توان آنها را در ردیف کاشت، مثل محصولات دانه ای مانند پنبه، ذرت، نیشکر، مرکبات و گوجه فرنگی یا سبزی ها بیشتر با روش شیاری آبیاری می شوند.

هر چه بافت خاک سبک تر باشد نفوذ پذیری آن بیشتر است. هر قدر نفوذ پذیری خاک زیاد باشد طول شیارها را کمتر در نظر می گیرند.

معمولا در خاکهای شنی طول شیارها را کمتر از ۱۰۰ متر در نظر می گیرند. شیب مناسب برای آبیاری شیاری کمتر از یک درصد است و معمولا با زیاد شدن شیب طول شیارها را کوتاه در نظر می گیرند.

فاصله ما بین شیارها و پشته ها حدود ۷۵ تا ۱۰۰ سانتی متر و عمق شیارها ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر است.

اگر خاک سبک ” شنی یا ماسه ای ” باشد ، شیارها باید کم عمق و باریک باشند. این بدان دلیل است که خاک سبک نفوذپذیری بیشتری دارد.

از طرف دیگر ، اگر خاک مانند خاک رس سنگین باشد باید شیارها عمیق و گسترده باشد.

به علاوه اگر جریان آب زیاد باشد برای آن که آب به راحتی جریان پیدا کند ، شیارها باید بزرگتر و عمیق تر باشند.

در روش آبیاری شیاری سرعت جریان سطحی باید بیشتر از سرعت نفوذ عمقی در شیار باشد و همچنین سرعت جریان باید ایجاد فرسایش نکند.

بهترین مقدار جریان برای شیار بسته به شیب و نوع خاک بین ۰/۶ تا ۳ لیتر بر ثانیه است.

در روش آبیاری شیاری باید آبیاری را از قسمت بالادست زمین شروع کرد تا آب همراه با شیب زمین به قسمت پست تر برسد.

هر چه شیب زمین تندتر باشد سرعت جریان آب نیز بیشتر خواهد بود بنابراین برای جلوگیری از فرسایش خاک، توصیه می شود جریان آب بیشتر از ۳ الی ۴ لیتر در ثانیه نباشد.

آبیاری ردیفی
آبیاری ردیفی

مزایا

1.قابلیت آبیاری منطقه وسیع

2.پایین بودن هزینه اولیه

3.روش مقرون به صرفه

4.صرفه جویی در زمان

5.در ایم روش گیاه کمتر مشکل بیماری قارچی پیدا می شود.

معایب

1.میزان مصرف بالای آب

2.بالا بودن خطر ابتلا گیاه به بیماری های قارچی به علت بالا بودن رطوبت محیط

3.فرسایش زیاد خاک

4.در مناطقی که زمین یا آب شور است تجمع نمک در سطح پشته ها بروز می شوند.

آبیاری غرقابی

آبیاری غرقابی روشی قدیمی برای آبیاری زمین های کشاورزی هست. این روش اولین شکل آبیاری است که انسانها از زمان شروع کشت محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می دادند.

آبیاری غرقابی به دلیل ارزان بودن هنوز هم یکی از متداولترین روش های آبیاری است که امروزه استفاده می شود. آبیاری غرقابی از روشهای آبیاری گیاهان به صورت سطحی می باشد.

روش کار در این نوع آبیاری بسیار ساده است. آب با لوله یا وسایل دیگر به زمین کشاورزی منتقل می شود و در سطح زمین جریان می یابد.

آبیاری غرقابی در مقایسه با سایر روشهای آبیاری گیاهان به این دلیل که تمام سطح خاک بدون ایجاد مرزبندی آبیاری می شود کارایی چندانی ندارد.

در آبیاری غرقابی تنها نیمی از آب مورد استفاده به محصول می رسد، نیم دیگر در تبخیر، روان آب، نفوذ در مناطق غیر قابل کشت و جذب بوسیله علف های هرز از بین می رود.

در آبیاری غرقابی اگر زمین بسیار شیب دار باشد، زمین را باید تراس بندی کرد. آبیاری غرقابی به خوبی برای آبیاری محصولات علوفه ای مانند گندم، برنج، جو و ذرت یا سایر محصولات کشاورزی که زمین را به طور کامل پوشش می دهند مناسب می باشد.

اگر چه آبیاری غرقابی هرگز به اندازه سایر انواع آبیاری کارآمد نخواهد بود ولی روش های مختلفی وجود دارد که می تواند برای بهبود کارایی آن استفاده کرد.

این روش ها عبارتند از :

1.شیب دار کردن زمین و استفاده از نیروی جاذبه برای انتقال آب در سطح زمین

2.به جای آزاد کردن همه آب به یکباره، آن را در فواصل مختلف آزاد کرده تا اجازه داده شود تا آب اضافی به خاک نفوذ کند و از ایجاد روان آب جلوگیری کند.

3.بازیافت آب روان آب که از انتها و طرفین آبیاری خارج است.

آبیاری غرقابی

آبیاری پله ای

ایجاد باغ و درختکاری در دامنه کوه ها و تپه ها در سطوح با اختلاف ارتفاع، امکانپذیر است. اختلاف سطح دوطبقه، بعضی اوقات به چندین متر می رسد. این نوع باغ ها را باغات پله ای یا درختکاری پله ای می گویند.

جهت آبیاری این درختان اگر از سیستم آبیاری قطره ای استفاده نشود، بدین ترتیب عمل می شود که در وسط دو منطقه درختکاری از بالا به طرف پایین نهری احداث می شود،

به طوری که در تقاطع دو نهر کوچک جانبی، حوضچه هایی با دو یا سه دریچه ایجاد می کنند. آب در مسیر حرکت حوضچه ها را پر نموده و با باز کردن دریچه های جانبی، وارد نهرهای کوچک شده و در اختیار درختان قرار می گیرد.

آبیاری پله ای
آبیاری پله ای

آبیاری کرتی

یکی از روشهای معمول برای آبیاری گیاهان، آبیاری به روش کرتی است. در این روش مزرعه به قطعات مختلف تقسیم شده و هر قطعه به طور جداگانه تسطیح می شوند.

سپس دور تا دور هر قطعه با خاک مرزی ایجاد می گردد. پس از اینکه کرت آماده شد عملیات کاشت محصول و آبیاری در آن انجام خواهد شد.

بسیاری از محصولات کشاورزی مانند برنج، پنبه، یونجه و اکثر سبزیجات را می توان با آین روش آبیاری کرد.

برای ورود آب در امتداد هر کرت یک کانال احداث می شود و با شکستن قسمتی از دیواره کرت آب مستقیما از کانال به کرت منتقل می شود.

در زمین های با شیب زیاد از روش آبشاری استفاده می شود. بدین صورت که آب از کانال وارد اولین کرت شده سپس از کرتی به کرت دیگر منتقل می شوند.

اندازه کرت ها به عواملی مانند نوع خاک، مقدار جریان، عمق آبیاری، شیب زمین و شیوه زراعت بستگی دارد. بدین ترتیب که هر چه خاک سنگیندتر و مقدار جریان آب بیشتر باشد کرت را بزرگتر در نظر می گیرند.

مزایا

1.پایین بود هزینه اولیه

2.عدم نیاز به تعمیر و نگهداری وسایل

3.عدم نیاز به تکنولوژی و کارگر متخصص آبیاری

معایب

1.نیاز به عملیات تسطیح زمین دارد که معمولا هزینه زیادی را می طلبد

2.پشته های اطراف کرت عبور ماشین آلات کشاورزی را با مشکل مواجه می کنند

3.مرزها و نهرها مقداری از زمین زراعی را اشغال می کند

آبیاری کرتی
آبیاری کرتی
X
Add to cart